Ăn dặm không còn là cuộc chiến khi bố mẹ hiểu được bé

Ăn dặm là giai đoạn trẻ nhỏ bắt đầu được ăn thức ăn đặc mặc dù trước đó bé hoàn toàn phụ thuộc vào sữa mẹ. Lựa chọn đúng thời điểm và đúng loại thực phẩm để tập cho bé ăn dặm là điều rất quan trọng để thiết lập thói quen ăn uống lành mạnh của trẻ.

Bài viết này giới thiệu cho các bậc phụ huynh các mẹo để tập cho bé ăn dặm thành công, bao gồm: thời điểm ăn dặm thích hợp, các loại thực phẩm nên chọn và nên tránh, những điểm cần lưu ý trong giai đoạn này.

Bố mẹ nên hiểu được khi nào bé sẵn sàng ăn dặm?

Trong giai đoạn bắt đầu ăn dặm, bé vẫn còn bú mẹ và nhận được dinh dưỡng từ sữa mẹ hoặc sữa bột công thức. Hầu hết các chuyên gia sức khỏe khuyên rằng trẻ nhỏ có thể bắt đầu ăn dặm từ 6 tháng tuổi.

Đây là thời điểm thường được khuyến khích vì trẻ ở độ tuổi này sẽ bắt đầu cần thêm các chất dinh dưỡng không có trong sữa mẹ. Các loại thức ăn dạng rắn sẽ cung cấp các chất dinh dưỡng này một cách đầy đủ.

Bên cạnh đó, vào thời điểm trẻ 6 tháng tuổi, hệ tiêu hóa của bé đã phát triển hoàn thiện hơn, có khả năng hấp thụ trọn vẹn protein từ thịt, cá, trứng, sữa. Đường ruột cũng bắt đầu tiết ra amylase, một loại enzyme có chức năng tiêu hóa tinh bột.

Bạn nên quan sát bé để nhận biết các dấu hiệu cho thấy trẻ đã sẵn sàng để ăn dặm. Các dấu hiệu thường gặp:

♦ Bé nhanh đói hơn, bú nhiều cữ hơn

♦ Bé giữ được tư thế ngồi cân bằng

♦ Có thể giữ đầu và cổ ổn định

♦ Có thể ngậm thức ăn trong miệng và biết cách nhai

♦ Biết cách tự lấy thức ăn và đưa vào miệng

♦ Tò mò khi người lớn dùng bữa và muốn tham gia vào giờ ăn.

Rất hiếm khi trẻ nhỏ sẵn sàng để ăn dặm trước mốc 6 tháng tuổi do thời điểm này cơ thể trẻ chưa phát triển đủ để có thể thích nghi với việc ăn thức ăn đặc. Ngoài ra, trẻ dưới 6 tháng tuổi rất cần nguồn dinh dưỡng từ sữa mẹ. Vì vậy, nếu bạn thấy trẻ có các dấu hiệu cho việc sẵn sàng ăn dặm nhưng lại chưa đủ 6 tháng tuổi, hãy hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa để được tư vấn.

Bố mẹ nên hiểu được cách cho bé ăn dặm

Việc ăn dặm thường được chia thành hai cách tiếp cận chính: truyền thống và bé tự chủ động. Mỗi em bé đều có tính cách và cơ chế hấp thụ thức ăn khác nhau, do đó không có bất cứ sự đúng hay sai nào về cách bé bắt đầu ăn dặm. Biết những ưu điểm và khuyết điểm của từng phương pháp có thể giúp bạn đưa ra quyết định tốt nhất cho bé.

Bạn cũng có thể kết hợp các phương pháp này với nhau để tìm ra những gì phù hợp nhất.

Bé chủ động ăn dặm

Trong phương pháp này, trẻ được khuyến khích tự ăn ngay từ đầu. Bạn có thể chế biến thức ăn sao cho bé dễ dàng cầm, bốc để ăn. Cách ăn dặm bé tự chủ động sẽ giúp bé khám phá các loại thực phẩm mới theo tốc độ của riêng chúng.

Ưu điểm:

♦ Khuyến khích phát triển phản xạ nhai và nuốt của bé.

♦ Em bé quyết định khi nào no và ngưng dùng bữa, do đó ít có khả năng bị thừa cân.

♦ Không cần khiến bạn mất thời gian chế biến món ăn quá cầu kỳ cho bé vì bữa ăn gia đình thường thích hợp để bé ăn dặm chủ động.

♦ Cả gia đình bạn có thể ăn cùng nhau. Bé dễ dàng hòa nhập với khẩu vị của cả nhà trong tương lai.

Nhược điểm:

♦ Có thể khiến bạn lo lắng về việc bé bị nghẹn. Tuy nhiên, nếu chế biến các loại thực phẩm đúng cách, cũng như quan sát bé khi ăn, nguy cơ bị nghẹn sẽ không có.

♦ Thật khó để biết bé đã ăn bao nhiêu thức ăn, điều này có thể khiến bé bị sụt cân trong thời gian đầu.

♦ Bàn ăn có thể lộn xộn như bãi chiến trường.

♦ Bữa ăn kéo dài khá lâu vì bé có thể mải mê khám phá những thứ xung quanh, khiến bé hầu như không ăn được nhiều trong những ngày đầu.

Ăn dặm truyền thống

Đây là cách được hầu hết các gia đình Việt ưa chuộng trong nhiều năm. Trong phương pháp này, bạn đút bé ăn và dần dần đưa những thực phẩm dạng đặc vào bữa ăn của bé. Bé sẽ bắt đầu với những món được xay nhuyễn mịn trước khi chuyển sang thực phẩm được nghiền hay băm nhỏ. Khi trẻ mọc răng, mẹ có thể cho bé ăn cháo với thịt, cá, rau củ băm nhuyễn.

Ưu điểm:

♦ Dễ dàng để bố mẹ xem bé đã ăn bao nhiêu

♦ Bữa ăn diễn ra một cách gọn gàng

♦ Hệ tiêu hóa của bé hoạt động dễ dàng nhờ thức ăn được xay nhuyễn

♦ Không tốn nhiều thời gian nếu bé dễ ăn và chịu hợp tác.

Nhược điểm:

♦ Tốn nhiều thời gian để chế biến các bữa ăn riêng biệt cho bé (thành phần, khẩu vị của bé khác với người lớn, thức ăn phải xay nhuyễn…).

♦ Thực phẩm được trộn lẫn làm bé gặp khó khăn trong việc phân biệt mùi vị của từng loại nguyên liệu, khiến bé khó hòa nhập vào bữa cơm gia đình khi lớn lên.

♦ Có thể vô tình khiến trẻ ăn quá mức vì tư duy ép trẻ ăn của nhiều gia đình. Tình trạng này sẽ khiến bé bị béo phì trong tương lai.

♦ Nếu bé đã quá quen với các món ăn xay nhuyễn, có thể khó để bé tập ăn những món có kết cấu khác. Phản xạ nhai và nuốt của bé cũng kém phát triển.

♦ Có thể khó xác định dị ứng vì bé được ăn nhiều loại thực phẩm cùng một lúc.

Bố mẹ nên hiểu được những hương vị đầu tiên của bé

Hương vị đầu tiên rất quan trọng để bé phát triển thói quen ăn uống, do đó hãy cho trẻ tiếp xúc với nhiều hương vị khác nhau. Khi cho trẻ ăn các loại thực phẩm mới, hãy nhớ rằng số lượng bé ăn sẽ ít quan trọng hơn số loại thực phẩm bé đã thử.

Bố mẹ hãy cố gắng biến điều này thành một trải nghiệm tích cực cho bé bằng cách cho phép bé chơi, chạm và nếm thức ăn mới. Khoảng 1 giờ sau khi bú sữa và khi bé không quá mệt mỏi chính là thời điểm tốt để thử thức ăn. Trộn đồ ăn với một ít sữa mẹ hoặc sữa công thức có thể giúp bé mau chóng chấp nhận món ăn mới.

Các loại thực phẩm phù hợp cho trẻ tập ăn dặm bao gồm:

♦ Rau củ cho bé ăn dặm nên được nấu chín mềm: Bông cải xanh, cà rốt, khoai tây, khoai lang, bí đỏ, đậu Hà Lan. Sau đó xay nhuyễn, nghiền hoặc cắt nhỏ với kích thước phù hợp cho bé ăn dặm chủ động.

♦ Trái cây mềm để ăn dặm: Chuối, xoài, quả việt quất, quả mâm xôi, quả bơ, lê hoặc táo nấu chín, mận tím, đào. Chế biến bằng cách xay nhuyễn, nghiền hoặc cắt nhỏ với kích thước phù hợp cho bé ăn dặm chủ động.

♦ Ngũ cốc: Bột yến mạch, gạo, quinoa, hạt kê. Nấu chín, nghiền hoặc xay nhuyễn để có kết cấu phù hợp cho bé ăn, sau đó trộn với một lượng nhỏ sữa mẹ hoặc sữa công thức.

♦ Các loại bột ăn dặm cho bé với hương vị trái cây, rau củ, thịt, cá… có bán tại các siêu thị, tiệm tạp hóa…

Tuy nhiên, nếu có thời gian, các mẹ nên ưu tiên việc tự nấu cho bé ăn để bé tập làm quen với hương vị của thức ăn tự nhiên, cũng như để đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ.

Bắt đầu với một vài muỗng nhỏ hoặc ăn thử 1 lần/ngày trong khoảng một tuần để đánh giá xem trẻ muốn ăn nhiều hay ít. Bạn có thể cho bé ăn những món mới vào mỗi ngày hoặc 10 ngày hoặc lâu hơn.

Kết hợp thực phẩm với nhau cũng là một ý hay. Ví dụ, hãy thử trộn bột ngũ cốc cho trẻ ăn dặm với lê, chuối hoặc bơ. Bạn cũng có thể cho trẻ uống ít nước trong bữa ăn để trẻ dần làm quen với ăn dặm.

Thảo My/KNNC

Nguồn: Internet